Rahim Duvarı Kalınlığı ve İnceliği
Hamileliğin oluşabilmesi ve sürdürebilmesi için birtakım faktörlerin gerçekleşmesi gerekir. Bazı durumlarda sperm ve yumurtanın döllenerek embriyo oluşturması, başarılı bir hamilelik için yeterli olmayacaktır. Embriyonun rahime yerleşebilmesi ve gelişebilmesi için gerekli etkenler vardır. Endometriyum olarak bilinen rahim duvarı bunlardan en önemlisidir. duvarın inceliği veya kalınlığı, başta gebelik olmak üzere kadın sağlığını etkileyebilmektedir.
Rahim duvarı nedir?
Rahim, üç farklı katmandan oluşur. Dış tabaka seroza, orta tabaka miyometriyum ve en iç duvar endometriyum olarak adlandırılır. Rahim duvarı olan endometriyum kalınlığı adet döngüsü boyunca değişmeye devam eder. Bir embriyonun endometriyuma yerleşmesi için, endometriyumun optimal bir durumda olması gerekir.
Endometriyum, hormonlara yanıt olarak değişir. Adet döngüsünün ilk günlerinde yumurtalıklardan östrojen hormonu üretilir. Östrojen, rahmi hamileliğe hazırlamak için endometriyumun kalınlaşmasına neden olur. Döngünün ortasında ise yumurtalıklardan bir yumurta serbest bırakılır. Yumurtlamayı takiben, progesteron hormonunun seviyeleri artmaya başlar. Progesteron, döllenmiş bir yumurtanın beslenmesi için rahim duvarını hazırlar. Hamilelik oluşmazsa, östrojen ve progesteron seviyeleri düşer, adet kanamasıyla birlikte rahim iç duvarı dökülür. Endometriyum tamamen döküldüğünde, yeni bir adet döngüsü başlar.
Rahim duvarının kalınlığı nasıl olmalı?
Duvarınız normal durumda oldukça incedir. Her adet döngüsünün sonunda üst tabaka tamamen döküldüğünde, kalan tabaka yaklaşık 1 mm’dir. Bir sonraki yumurtlama döngüsü esnasında, hücreler yeni katmanı oluşturmaya başlar. Hamileliğe elverişli rahim duvarının ideal kalınlığı 8 mm ile 15 mm aralığında olmalıdır. Ancak, kalınlık kişiden kişiye ve döngünün zamanına göre değişir.
Endometriyal dokunun kalınlığını etkileyen üç faz vardır:
- Adet dönemi, endometriyumun en ince olduğu zamandır. Ultrasonda, ince ve düz bir çizgi gibi görünür.
- Foliküler faz, adet evresinin bitiminden sonra gelir ve yumurtlamanın sonuna kadar devam eder. Rahim duvarı bu aşamada kalınlaşmaya başlar.
- Yumurtlama döneminde, endometriyal tabaka en kalın haldedir.
Rahim duvarı veya kalınlığı nasıl oluşur?
Duvarın anormal derecede kalın veya ince olması birtakım sağlık problemlerinden nedeniyle oluşmaktadır.
Duvarın anormal kalınlığı endometriyal hiperplazi olarak tanımlanır. Bu durum, progesteron içermeyen aşırı östrojenden kaynaklanır. Adet dönemlerinin uzun ve şiddetli geçmesi, pıhtılı adet kanamaları, iki adet dönemi arasının kısa olması, kilo alımı, halsizlik, depresyon gibi belirtileri vardır. Endometriyal hiperplazi genellikle menopozdan sonra, progesteron üretilmediğinde ortaya çıkar. Ayrıca, yumurtlamanın düzenli olarak meydana gelemediği perimenopoz sırasında da oluşabilir. Kadınlarda östrojen seviyelerinin yüksek olabileceği ve yeterince progesteron üretilemeyeceği diğer durumlar şunlardır:
- Östrojen ilaçlarının kullanımı,
- Menopozdan sonra yüksek dozda östrojen kullanımı,
- Düzensiz adet dönemleri,
- Polikistik over sendromu,
- Aşırı şişmanlık.
Duvarın 7 mm’den daha ince olması durumunda, rahim duvarı inceliği söz konusudur. Östrojen hormonun yetersiz olması, implantasyon başarısızlıkları ve kan akışının yetersiz olması nedeniyle erken düşüklerle ilişkilidir. Kısırlık ve anormal adet dönemleri gibi belirtileri olmasına rağmen; bazı durumlarda hiçbir belirti bulunmamaktadır. Rahim duvarı inceliğinin nedenleri şöyledir:
- Miyom ve polipler kan damarlarını daraltarak duvara olan kan akışını azaltır. Böylece rahim duvarı yeterince beslenip kalınlaşamaz.
- Cinsel yolla bulaşan ve pelvik inflamatuar hastalıklar gibi her türlü bakteriyel enfeksiyon, endometriyal dokuyu yaralayabilecek inflamasyona neden olabilir.
- Dilatasyon ve küretaj sırasında birçok kez bazalis adı verilen endometriyumun fonksiyonel tabakası çıkarılır. Bu durumda yeni endometriyal doku büyüyemez ve ince kalır. Buna Asherman Sendromu da denir.
- Uzun süre doğum kontrol hapları kullanan kadınlar, fonksiyonel olmayan ve ince bir duvara neden olabilir.
Klomen rahim duvarı incelmesi için bir etken midir?
Klomen, doğurganlık tedavilerinde sıkla kullanılan bir ilaç türüdür ve endometriyal tabakanın ince kalmasına neden olabilir. Bunun nedeni ilacın anti-östrojen görevi görmesidir. Bu gibi durumlarda, klomen ile birlikte ek östrojen tedavisi uygulanır veya farklı tipte bir doğurganlık ilacı kullanılır.
Rahim duvarı inceliği tüp bebek tedavisini etkiler mi?
Duvarın ideal kalınlığı, implantasyon başarısını ve hamileliği sağlayan ana faktörlerden biridir. Araştırmalar, tüp bebek tedavisi sırasında rahim duvarının ince başarısızlığının arkasındaki neden olduğunu kanıtlamıştır. Endometriyum istenen kalınlığa ulaşmazsa embriyo transferi aşaması iptal edilebilir. Duvarın 7 mm’den az olması düşük gebelik oranları, 5 mm’den daha az olması ise negatif gebelik sonuçları ile ilişkilidir.
Rahim duvarı kalınlaşması nasıl tedavi edilir?
Rahim kalınlaşması genellikle progestin ile tedavi edilebilir. Progestin; hap, enjeksiyon, spiral veya vajinal krem olarak reçete edilebilir.
Duvarın hücrelerinde anormal değişiklikler varsa atipik hiperplazi olarak tanımlanır ve kanser riski artar. İlerleyen vakalarda rahmin çıkarılmasını içeren histerektomi operasyonu gerekebilir.
Rahim Duvarının inceliği tedavisi nasıl yapılır?
Başarılı bir hamilelik için, ince rahim duvarı kalın ve besleyici hale getirilmelidir. Östrojen, menopozal gonadotropin (hMG), granülosit koloni uyarıcı faktör (G-CSF) gibi ilaç tedavileri bu durumu yönetmeye yardımcı olabilir. Vitamin E ve L-arginin gibi vitaminler, düzenli egzersiz, akupunktur, PRP gibi alternatif tedavilerin de rahime olan kan akışını iyileştirerek rahim duvarını kalınlaştırdığını göstermiştir.
Rahmi kalınlaştıran yiyecekler nelerdir?
Dengeli ve sağlıklı bir beslenme programı östrojen seviyelerini etkiler, hormon dengesini korur ve kan akışını artırır. Tüm bu faktörler, duvarı kalınlığı ve inceliği problemlerinde rahim duvarının ideal kalınlığa ulaşmasına yardımcı olur.
Sağlıklı insülin ve kortizol seviyelerini korumak için aç kalmamalı, küçük porsiyonlarla sık sık yemek yenmelidir. Beslenme programına lif ve Q10 koenzim bakımından zengin gıda maddelerini eklenmelidir. Q10 koenzim, doku ile ilgili stresi azaltan ve kalın bir endometriyal tabakanın oluşmasına yardımcı olan güçlü bir antioksidandır.
Yeşil yapraklı sebzeler, domates, yumurta, havuç ve balık gibi gıdalar; sağlıklı kan dolaşımı için gerekli olan B-kompleks gruplarını, bununla birlikte C ve E vitaminlerini içermektedir. Genel sağlığı korumak için kafein miktarı azaltılmalı, bol su tüketilmeli ve zararlı alışkanlıklardan uzak durulmalıdır.