Kürtaj genellikle istenmeyen gebeliklerin sonlandırılması amacıyla uygulanan bir tıbbi prosedürdür. Bunun yanı sıra anne; karnında ölmüş, gelişimi durmuş ve anomali tespit edilmiş gebeliklerde, anembriyonik gebelik olarak adlandırılan boş gebelik ve anormal bir gebelik durumu olarak bilinen mol gebeliklerin sonlandırılmasında da kürtaj yapılması gündeme gelebilir. İstenmeyen gebeliklerin sonlandırılması amacıyla uygulanan gebelik işlemi sırasında, gebeliğe ait dokular rahim içinden temizlenir. İstenmeyen gebeliklerin sonlandırılması için kürtaj uygulaması yasalarla sınırlandırılmış olsa da; gebelikte anne ya da bebek sağlığını tehdit eden bir durum tespit edildiği durumlarda bir sınırlama söz konusu değildir.

Kürtaj ülkemizde yasaldır, ancak kürtaj işlemine yasalarla getirilmiş bazı sınırlandırmalar bulunur. Gebelik isteğe bağlı sonlandırılacaksa yasal sınır 10. haftadır. Anne – baba adayı 10. gebelik haftasından önce gebeliği sonlandırma kararı alabilirler. Ancak 10. haftadan sonra bu durum yasal olarak mümkün değildir.

Anne adayları 10.haftaya kadar olan gebeliklerinde kürtaj yaptırabilmek için 18 yaşından büyük olmalıdır. 18 yaşın altındaki anne adaylarının kürtaj yaptırması için ebeveynlerinin ya da yasal vasilerinin ve evlilerse kocalarının rızasına ihtiyacı vardır. 10. haftayı geçen gebeliklerde ise annenin ya da bebeğin sağlık durumu, gebeliğin sağlıkla sonuçlanmasına engel olacaksa veya bebek anne karnında öldüyse kürtaj yapılabilir.

Kürtaj Yöntemleri Nelerdir?

İstenmeyen gebeliklerin sonlandırılması vakumlu kürtaj, dilatasyon kürtaj ve menstrüel regülasyon yöntemleriyle gerçekleştirilebilir. Ayrıca ileri hafta gebeliklerde ilaçla indükleme yoluyla sonlandırma tercih edilebilir.

Kürtaj cerrahi bir işlem olduğu için tercihe ya da ihtiyaca bağlı olarak lokal ya da genel anesteziye ihtiyaç duyulur. Kürtaj öncesi hasta muayene edilir ve tıbbi öyküsü alınır. Ultrasonla gebelik kesesi görüntülenir. Gebelik testi idrarda yapıldıysa ve gebelik kesesi ultrasonda görülemiyorsa, gebeliğin varlığı kan testiyle kontrol edilebilir. Ultrason gebelik yaşının tayin edilmesinde çok önemlidir.

Kürtaj işleminin sorunsuz bir şekilde gerçekleşmesi için kürtajın doğru zamanda yapılması da kritik bir unsurdur. Çok erken ya da çok geç dönemde kürtaj yapılması halinde istenmeyen komplikasyonlar doğabilir. Hastada gebelik hormonunun yeterli düzeyde yükselmemesi, fetüsün henüz rahme yerleşmediği anlamına gelir. Bu tür durumlarda gebeliğin normal seyrinde bir gebelik mi yoksa dış gebelik mi olduğunu tespit etmek için, hormon seviyesi kontrol edilmesi ve rahim ultrasonla kontrol edilmelidir. Tüm bu nedenlerden dolayı gebelik kesesinin oluştuğu minimum 5. hafta civarında kontrol yapılır. Bu sayede hastanın kürtaj işlemine uygun olup olmadığı belirlenir. Ancak kürtaj işlemi gecikir ve gebelik haftası ilerlerse olası komplikasyon gelişmesi riski artacaktır.

Kürtaj yapılacak hastaların tansiyon ve diyabet gibi sistemik hastalıkları varsa bunlar göz önünde bulundurulmalı, işlemden önce gerekli görülmesi halinde kullandığı ilaçlar kesilmeli ya da bazı ilaçların işlemden önce alınması önerilmelidir. Hasta jinekolojik ameliyat geçirdiyse, bu durum değerlendirilmelidir. Ayrıca hastanın kan grubu öğrenilmelidir. Hasta fizyolojik olarak kürtaja hazır olduğu gibi psikolojik açıdan da hazır olmalıdır.

Kürtaj Ne Kadar Sürer?

Kürtaj işlemi genellikle 5 ila 10 dakika içinde tamamlanır. Kürtajın lokal anestezi altında yapıldığı durumlarda hasta kısa sürede ayağa kalkar ve günlük yaşantısına kaldığı yerden devam eder. Sedasyon altında işlem yapıldığı durumlarda ise hastanın anesteziden uyanması ve kendine gelmesi için 10 ila 15 dakika daha beklenmesi, işlemden sonra biraz dinlenmesi ve daha sonra taburcu edilmesi gerekir.

Kürtaj işleminden sonra gebelikle birlikte büyüyen rahim küçülmeye başlar. Küçülme sırasında rahim kasıldığı için hafif kasık ağrıları yaşanabilir. Gebelik haftası büyük olduğunda söz konusu durum daha belirgin olur. Ancak hissedilen ağrı genellikle doktorun reçete ettiği ağrı kesiciler kullanılarak giderilebilir.

Kürtajdan sonra 10 gün civarında süren bir kanama meydana gelebilse de, her hastada kanama görülmesi söz konusu olmayabilir. Lokal anestezi altında yapılan kürtajın ardından hasta günlük yaşantısına hemen dönebilir. Genel anestezi tercih edildiği durumlarda ilaçların etkisi bir süre daha devam edeceğinden, aynı gün içerisinde araç kullanmak gibi dikkat gerektiren işlerden uzak durulmalıdır.

Kürtajda sonra olası bir enfeksiyon gelişiminin önlenmesi için yaklaşık 10 gün cinsel ilişkide bulunulmaması önerilir. Aynı nedenle denize ve havuza da girilmez. Doktorun reçete ettiği antibiyotik ve diğer ilaçlar düzenli olarak kullanılmalı ve işlemden 1-2 hafta sonraki kontrol muayenesi ihmal edilmemelidir.

Kürtajdan sonraki 3 hafta içinde zaman zaman kanama olabilir ya da hiç kanama olmayabilir. Bunlar normal ancak adet kanaması olmayan kanamalar olma özelliğine sahiptir. Genellikle kürtajdan 3 ila 5 gün sonra kramp tarzı bir ağrıyla birlikte bir pıhtı atılımı gerçekleşir. Adet kanaması ise çoğunlukla kürtajda 5-6 hafta sonra gerçekleşir. Bunun ardından adet düzeni normale dönmeye başlar. Gebelik hamileliğin daha geç bir döneminde sonuçlandırıldığı durumlarda, oluşan hormon yükü kırılacağından, ilk bir hafta sonunda adet kanamasına yakın bir kanama görülmesi söz konusu olabilir.

Kürtaj alanında uzman ve deneyimli bir hekim tarafından, steril ortamda ve doğru şekilde uygulandığı takdirde ilerleyen süreçte yeni bir gebelik oluşmasına engel olmaz.