Yumurta dondurma son yıllarda giderek yaygınlaşan bir prosedür olup ülkemizde evli ya da bekar kadınlar daha sonraki yıllarda kullanmak için yumurtalarını dondurmayı tercih edebilirler. Yumurtalık rezervi azalan, radyoterapi/kemoterapi gibi yumurta rezervini olumsuz yönde etkileyebilecek tedaviler uygulanacak olan ya da yumurtaların alınma riskinin olduğu ameliyatlara girecek olan kadınlar ilgili tedavi ya da ameliyat öncesi yumurta dondurma prosedürüne başvurabilirler.

Yumurta dondurma prosedürü kadın üreme sağlığı açısından son derece önemli bir gelişme olup beraberinde pek çok farklı avantajı getirmektedir. Yumurta dondurma işlemi sırasında hastanın yumurta hücreleri alınarak laboratuvar ortamında dondurulur ve saklanır. Dondurulmuş yumurtaların uygun laboratuvar ortamlarında uzun yıllar boyu herhangi bir şekilde zarar görmeden saklanması mümkündür. Bu sayede kadınlar çocuk sahibi olma kararı verdiklerinde çözülen yumurtaların spermle birleştirilmesi yoluyla embriyolar elde edilir. Embriyoların gerekli hazırlık sürecinin ardından rahim içine transfer edilmesiyle birlikte gebelik meydana gelebilir.

Yumurta Dondurma Nedir?

Kadının yumurtalığından elde edilen oosit yani yumurta hücrelerinin ileride çocuk sahibi olma amacıyla dondurulup saklanması işlemi yumurta dondurma olarak adlandırılır. Yumurta dondurma işleminin yapılabilmesi için hastanın adet döneminin 2. – 3. gününde yumurta büyütme tedavisine başlanır ve bu tedavi yaklaşık 10 ila 15 gün sürer. Ultrason kontrolleri yapılarak yumurtaların büyümesi süreci takip edilir.

Yumurtalar yeterli büyüklüğe erişince çatlatma iğnesi yapılır. 36 saat sonra vajinal ultrason eşliğinde ve genel anestezi altında yumurta toplama işlemi gerçekleştirilir. Ortalama 15 dakika süren bu işlemin ardından yumurtalar vitrifikasyon yöntemiyle dondurularak yasalar gereği 5 yıl boyunca -196 derecede sıvı azot tanklarında saklanır. Eğer kişi 5 yıl içinde çocuk sahibi olmak istemez ve saklama süresini uzatmak isterse Bakanlık izni alınarak 5 yıllık sürenin uzatılması söz konusu olabilir.

Yumurta dondurma işleminde kadın yaşı konusunda belirlenmiş standart bir yaş aralığı ya da üst sınırdan bahsedilemez. Bununla birlikte önerilen, yumurta dondurma işlemini 40 yaşının altındaki kadınlarda yapılmasıdır. Bunun nedeni yaş almayla birlikte yumurta kalitesinin azalmasıdır. 40 yaş altı kadınlarda yumurta dondurma işlemiyle daha sağlıklı sonuçlar alınması mümkün olmakla birlikte yumurtalar çözüldüğünde canlı olarak çözülen yumurta sayısı daha yüksek olmakta ve çözülen yumurtalardan daha kaliteli embriyolar elde edilebilmektedir.

Yumurta Dondurma İşlemi Nasıl Yapılır?

Yumurta dondurma işleminde temel olarak tüp bebek tedavisinde uygulanan hormon tedavisi aynı şekilde uygulanmaktadır. Tedavi sürecine hastanın adet döneminde başlanır. Hormon iğnelerinin yardımıyla elde edilecek oosit yani yumurta sayısının artırılması hedeflenir. Hormon iğnelerinin kullanıldığı süreç ve takibi, tüp bebek tedavisindeki süreç ve takibi ile paralel bir şekilde ilerler. Yumurta toplama işlemi genel anestezi altında gerçekleştirilir.

Embriyoloji laboratuvarında, mikroskop altında tespit edilen oositler özel solüsyonların içerisine alınır ve “incubator” olarak adlandırılan özel aletlere yerleştirilir. Oositlerin toplanması işleminden iki saat sonra etrafındaki hücreler temizlenerek oositlerin olgunluk derecesi açısından bir değerlendirme yapılır. Kaliteli ve olgun oositler seçilerek -196 derecedeki sıvı nitrojen yani azot içinde depolanıp saklanır.

Yumurta dondurma işlemi; ekonomi, sağlık, sorumluluk, kariyer ve kişisel nedenlere bağlı olarak bebek sahibi olma kararını erteleyen kadınlara diledikleri zaman bebek sahibi olma imkanı verir.

Yumurta dondurma işleminin uygulanmasıyla hücrenin biyolojik aktiviteleri durdurulur. Bu sayede yumurtanın canlılık ve fizyolojik özelliklerinin korunması sağlanır. Yumurta her ne kadar insan vücudunun en büyük hücresi olsa da yüzey alanının hacmine oranı düşük olmaktadır. Yumurta hücresinde çok miktarda su vardır. Ayrıca yapısal özellikleri nedeniyle yumurta hücresi son derece hassas bir yapıdadır. Su kristallerinin yumurta hücresine zarar vermesini önlemek için yumurta dondurma işlemi sırasında koruyucu özel bileşenlerin kullanılması tercih edilir.

Yumurta Dondurma İşlemi Kimlere Yapılabilir?

Yumurta dondurma işleminde kadının ailesinde erkek menopoz ya da yumurta azalması gibi durumlar olması öncelikli bir durum olarak kabul edilir. Yumurta dondurma yapılacak hasta uzman doktorlar tarafından muayene ve değerlendirme işlemlerine tabi tutulur. Kişide kalıcı sağlık problemleri bulunmuyorsa 35 yaşından sonra rutin kontrollerle birlikte yumurta dondurma kararı verilebilir.

Yumurta dondurma işlemi daha önceki dönemlerde yalnızca kanser hastalarına kemoterapi sırasında üreme hücrelerinin toksik etkilemesini önleme amacıyla yapılırdı. Günümüzde doktor raporu ile diğer kadınlara uygulanması da mümkündür. Düşük yumurta rezervi olan kadınlar; kan, hormon ve AMH yani Anti Müllerian hormon testlerinin sonuçlarına göre yumurta dondurma işlemi yaptırabilir.

Yumurta dondurma prosedürü yaşları ilerleyen ve henüz çocuk sahibi olma kararı vermeyen kadınlar ile düşük yapma riski, zor gebe kalma ya da kromozomal anomali gibi sorunlar yaşayan kadınlar uygulanabilir. Biyolojik saati durdurmak, üreme alternatiflerini artırmak ve sağlıklı yumurtaları korumak için ideal bir prosedür olarak kabul edilir.

Yumurta dondurma işleminin uygulanabileceği kişileri şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Kemoterapi ve radyoterapi gören kanser hastaları,
• Doğurganlık yeteneğini olumsuz yönde etkileyen sağlık problemleri olanlar,
• Ölüm riski, yaralanma ya da yaşam tehlikesi gibi durumları olanlar,
• Kariyer, eğitim ya da çeşitli kişisel nedenlerle bebek sahibi olma kararını erteleyenler,
• Bebek sahibi olma kararı için doğru zamanı beklerken doğurganlığı azalanlar,
• Dini ya da etik nedenlerle tüp bebek tedavisi kapsamında oluşan embriyoları istemeyenler.

Yumurta Dondurma İşleminin Avantajları Nelerdir?

Yumurta dondurma işleminde önce yumurtalık rezervi testleri ve bulaşıcı hastalık taramaları gerçekleştirilir. Bu hazırlık süreci sonucunda kaliteli ve sağlıklı yumurta hücreleri seçilir, dondurma yöntemiyle depolanarak güvenli bir şekilde saklanmaları mümkün olur.

Yumurta dondurma işlemi yapılacak olan hastanın yumurtalarının durumunu, kalitesini, sayısını ve özelliklerini belirlemek için regl döneminde hastaya FSH yani folikül uyarıcı testler yapılır. Bu sayede hastanın sahip olduğu yumurta rezervi hakkında detaylı bilgilere erişmek mümkündür.

Yumurtalar hepatit ve HIV gibi hastalıklara karşı potansiyel taşıyıcı olup olmadığının belirlenmesi için dikkatli bir şekilde incelenir. Sağlıklı yumurtaların depolanması, ileride doğacak bebeklerde ciddi ve ölümcül sağlık problemlerinin önlenmesi konusunda önemli bir avantaj olarak öne çıkar.

Yaşı ilerlemiş olsa da kişiye anne olma şansını sunması yumurta dondurma işleminin en önemli avantajlarından biri olarak kabul edilir. Kadınlarda yaşla birlikte hamile kalma oranı azalmakta olup bunun en önemli nedeni yaş arttıkça yumurta hücresinin kalitesinin azalmasıdır. Dondurularak saklanan yumurtalar genç kalır ve yaşın ilerlemesinden etkilenmez. Bu da ileri yaşlarda daha yüksek hamilelik oranlarına ulaşılmasını sağlar. Genç yaşlarda yumurtalarını dondurtmuş kadınlar kendilerini için uygun hissettikleri zamanda anne olma imkanına yumurta dondurma işlemi sayesinde sahip olurlar.

Yumurta dondurma işlemi aynı zamanda kanser tedavisi gören kadınların, tedaviden sonra bebek sahibi olmasını sağlar. Kanser tedavisine bağlı olarak kullanılamayacak duruma gelen yumurtalar, tedaviden önce dondurulduğu takdirde sağlıklı hallerini korurlar. Böylece istenildiği zaman yumurtalar çözülür ve bebek sahibi olma imkanı elde edilebilir. Bu yöntem kanser hastası olan bekar kadınlara da uygulanabilir.

Yumurta dondurma işlemi sırasında uygulamayı gerçekleştiren doktorun deneyimi, uzmanlığı ve teknik bilgi düzeyi kritik öneme sahiptir. Uygulama sırasında birtakım hataların, yanlışların ya da gecikmelerin söz konusu olması yumurta hücrelerinin canlılığını kaybetmesine neden olabilir.

Sıkça Sorulanlar