Adet düzensizliği, tüylenme artışı ve infertilite gibi farklı şikayetlere neden olabilen polikistik over sendromu üreme çağındaki kadınların en sık karşılaştığı hormonal bozukluklar arasında ilk sıralarda yer alır. Doğurganlığı olumsuz yönde etkileyen polikistik over sendromu aynı zamanda pek çok farklı hastalığın oluşması için zemin hazırlar.

Polikistik over sendromu olan hastaların yumurtalıklarında küçük ve çok sayıda yumurta oluşmasıyla yumurtlama bozukluğuna yol açan adet düzensizliği, adet görememe ya da uzun aralıklarla adet görme gibi düzensizlikler infertilitenin yani kısırlığın en çok karşılaşılan nedenleri arasında yer alır. Ayrıca polikistik over sendromu olan kadınlarda, kandaki androjen hormon miktarının artışına bağlı olarak ciltte yağlanma, sivilcelenme, tüylenme ve saç dökülmesi gibi sorunlarla karşı karşıya kalınabilir.

Polikistik over sendromu diğer bir deyişle PKOS önemli bir yumurtlama problemi olup genetik kökenli olduğu düşünülür. Sağlıklı bir kadının vücudunda iki yumurtalık, her adet döneminde döllenmeye müsait bir olgun yumurta geliştirir. Polikistik over sendromu olan hastaların çoğunda döllenme yeteneği kazanamayan yumurtalıklar ultrasonda içinde yumurta bulunan pek çok kesecik diğer bir deyişle kist şeklinde görülür.

PKOS belirtileri ve bu belirtilerin şiddeti her hasta özelinde farklı olabilir. Hastalığın hafif düzeyde seyretmesi belirtilerin gözden kaçmasına neden olabilir. Bu nedenle her kadın düzenli olarak jinekolojik muayene yaptırmalı ve tedavi edilmeyen polikistik over sendromunun çeşitli hastalıkların oluşmasına neden olabileceği unutulmamalıdır.

Polikistik Over Sendromu Nedir?

Polikistik over sendromu sık karşılaşılan bir kadın hastalığıdır. Yumurtalıklarda küçük ve iyi huylu çok sayıda kist oluşumu ile karakterize olan polikistik over sendromu genellikle adet düzensizliği ile belirti verir. Aynı zamanda kilo artışı, sivilce oluşumu ve vücut genelinde tüylenme gibi sorunlara neden olabilir.

Yumurtalıklarda meydana gelen kistler nedeniyle yumurtlama düzeni bozulunca çocuk sahibi olamama sorunu yaşanabilir. Yumurtalıklarda bulunan çok sayıda kist hormonal yapının bozulmasına, tüylenmeye ve sivilce oluşumuna yol açabilir. Dış görünüşün bozulması yaşam kalitesini ve dış görünüşü olumsuz yönde etkileyebilir. Buna bağlı olarak beraberinde psikolojik sorunlar yaşanması olasıdır.

Ciddi sorunlara neden olabilen bir hastalık olan polikistik over sendromu tedavi edilmezse diyabet, karaciğer yağlanması, metabolik sendrom, hipertansiyon, depresyon, kısırlık, uyku apnesi, anksiyete bozukluğu gibi pek çok önemli duruma yol açabilir. Bu nedenle polikistik over sendromu bulunan hastalarda vakit geçirmeksizin tedavi süreci başlatılmalı, hızlı bir şekilde kilo kaybı ve hormon seviyelerinin kontrol altına alınması sağlanmalıdır.

Polikistik Over Sendromu Nelere Sebep Olur?

Genç kadınlarda hormonal ve metabolik bozukluklarla ortaya çıkan polikistik over sendromu sık görülen bir sağlık sorunudur. Sağlıklı bir yumurtalıkta farklı gelişim aşamalarında foliküller bulunur. Adet döngüsünde prime folikül havuzundan bir tanesi seçilir, sekonder ve olgun folikül haline gelerek yumurtlamayla yumurtalık dışına atılmaktadır.

Polikistik over sendromu olan kadınlarda ise yumurtalık içinde çok sayıda olgunlaşmamış folikül vardır ve genellikle yumurtlama olmaz. Yumurtalığın hormon üretiminde de çeşitli değişiklikler görülür. Polikistik yumurtalık yapısından androjen yani erkeklik hormonu üretiminin artması hormonal problemlere sebep olur. Ayrıca polikistik over sendromunda şeker metabolizması ve damar yatağı yani kardiyovasküler problemler görülür.

Yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen polikistik over sendromu üreme çağındaki kadınların yaklaşık %5 ila %10 unda görülür. Polikistik over sendromunun nedeni tam olarak bilinmiyor olsa da genetik geçişin ve aile öyküsünün önemli olduğu bilinir. Ayrıca obezite ile PKOS arasında da ilişki vardır. Bir pankreas hormonu olan insülin, hücrelerin şekeri kullanmasına yardımcı olur. PKOS’ta ise hücreler insüline karşı direnç göstermekte olup pankreas bu durumla başa çıkabilme amacıyla insülin salgısını artırır. Bu durumun metabolizmayı bozması sonucunda şeker hastalığı meydana gelebilir.

Polikistik Over Sendromu Kimlerde Görülür?

Polikistik over sendromu obez olan kadınlarda daha sık görülmekte olup genetik yatkınlığın da etkili olduğu bilinmektedir. Polikistik over sendromu belirtileri genellikle menstrüasyonun başladığı dönemde ortaya çıksa da birçok kişide 20’li yaşlara kadar herhangi bir bulgu görülmemesi, ilk bulguların 20’li yaşların ortasında ortaya çıkması söz konusu olabilir. Polikistik over sendromu belirtileri menopoz dönemine kadar hatta menopoz döneminden sonra da devam edebilir.

Polikistik Over Sendromu Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Polikistik over hastalığının kökende estrojen baskınlığı vardır. Hastaların yumurtalarında çok sayıda östrojen üreten folikül vardır ancak bunun karşılığında düzenli ovulasyon olmadığı için progesteron hormonu yeterince salgılanamaz. Böylece estrojen ve progesteron arasında bir dengesizlik oluşur. Klinik olarak adet düzensizliği, adet görememe bazende fazla miktarda adet görme gibi östrojen baskınlığı semptomları oluşabilir. Polikistik overde ayrıca insüln hormonunun dengesiz salınımı ve insülin direncide sık görülür. İnsülin direncine bağlı olarak vücuttaki androjenler östrojene dönüşür.İnsülin hormonu karaciğerden SHBG protein sentezini azaltır. Bu proteinin görevi kanda testesteron ve estrojen hormonunun bağlanarak dolaşımını sağlamaktır. SHBG azalması ile bağlı Testosteron ve Estrojen kanda serbest hale geçerek dokudaki etkilerini arttırırlar. Buna bağlı olarak; ödem, kilo alma, şişkinlik, memede fibrokistik hastalık, adet düzensizliği, gibi sıkıntılar olabilir.

Tedavide nedenlere yoğunlaşma çok önemlidir.

• İnsülin direncini azaltıcı beslenme düzenlenmesi ve uygun destek ürünlerin kullanımı
• Azalmış progesteron hormonunun biyoeşdeğer olarak yerine konulması
• Fazla estrojen yükünün Faz 1,2,3 yolakları ile atılımının sağlanması hedeflenmelidir.
• Artmış androjen yükünün azaltılması
• Egzersiz planı ile vücuttaki fazla yağın kontrol altına alınması önemlidir.

Polikistik Over Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Polikistik over sendromunun belirtileri her hastada farklı olabileceği gibi belirtilerin derecesi de farklı olabilir. Bununla birlikte polikistik over sendromunun en sık görülen belirtilerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Yumurtlama olmaması ya da yumurtlamanın düzensiz olması nedeniyle kişinin adet olamaması ya da adetinin gecikmeli – düzensiz olması
• Infertilite yani kısırlık
• Tekrarlayan düşükler yaşanması
• Vücutta tüylenme görülmesi
• Erkek tipi saç dökülmesi sorunu yaşanması
• Yüz, göğüs ve sırt bölgesinde sivilcelenme ve cilt yağlanması oluşması
• Aşırı kilo ve kilo vermede güçlük yaşanması
• Horlama ve uyku apnesi
• Hipertansiyon
• Depresyon

Polikistik over sendromu fark edilmesine karşın uzun süre boyunca tedavi edilmezse beraberinde pek çok farklı hastalığın ortaya çıkması riski vardır. Karaciğer yağlanması, metabolik sendrom, depresyon, diyabet, kısırlık, anksiyete bozukluğu, uyku apnesi ve hipertansiyon polikistik over sendromunun neden olabileceği sorunlar arasında sayılabilir.

Polikistik over sendromu olan kadınların yumurtaları normale göre daha büyüktür, küçük kistler şeklinde olgunlaşmamış pek çok yumurta bulunur. Kadınların hamile kalması PKOS’ta zor olup çeşitli yöntemlerin ve ilaçların kullanılmasıyla sağlıklı bir hamilelik meydana gelebilir.

Sıkça Sorulanlar