Fonksiyonel tıp yaklaşımı hastalara semptomatik tedavi uygulanırken patofizyolojinin de göz önünde bulundurulmasını içeren yani kök sebeplerle ilgilendiren bir yaklaşımdır. Bu sayede hastanın optimum fayda sağlaması ve sağlığını geri kazanması hedeflenir. Kalp damar hastalıkları ve tip 2 diyabet gibi kronik hastalıklar ile Hashimoto ve sedef gibi hastalıklar multifaktöriyel sebeplerden kaynaklandığından her hastaya aynı tedavinin uygulanması söz konusu değildir.

Bununla birlikte fonksiyonel tıp yaklaşımı alternatif tıp olarak değerlendirilmemelidir. Öngörü, önleyicilik, kişiselleştirilebilen ve katılımcı özelliklere sahip olan fonksiyonel tıp kapsamında; hastanın mevcut hastalığıyla ilgili durumuna bakılarak daha sonra yaşayabileceği sorunlar öngörülebilir, bunun için çeşitli belirtiler kontrol edilip sorun tespit edilirse bunları düzeltmek için bireyin metabolik haritasına bakılarak önlemler alınabilir, alınan önlemlerin yetersiz kaldığı durumlarda süreç kişiselleştirilip detaylandırılmak için genetik yapı incelenebilir. Tüm bu süreçlerin gerçekleştirilebilmesi için hasta katılımcı olmalı, iş birliği yapmaya diğer bir deyişle yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıkları başta olmak üzere hayatında bazı değişiklikler yapmaya hazır olmalıdır.

Fonksiyonel Tıp Özellikleri Nelerdir?

Fonksiyonel tıp, hastalıkların arka planında bulunan fonksiyonel bozuklukların ortaya çıkarılmasına ve tedavi edilmesine odaklanır. Kişiye özel, hassas bir tıp yaklaşımı olmasının yanı sıra organ ya da tek sistem ile sınırlı kalmaksızın tüm vücut fonksiyonlarıyla etkileşimlerini bir arada değerlendiren bütünsel bir süreç olma özelliğine sahiptir.

Fonksiyonel tıp doğumdan önceki dönemden başlayarak kişiye ait psikolojik, sosyal, beslenme ve çevre şartlarının bir bütün olarak anlaşılabilmesi için detaylı incelemeleri kapsar. Kişinin genetik özelliklerinin anlaşılması için belirli genetik testlerin yanı sıra metabolik durumunun ve biomarkerlerin değerlendirilmesi için toksikoloji, biyokimya ve mikro biyom testlerinden faydalanılmasını içerir.

Koruyucu hekimliği esas alan fonksiyonel tıp, hastalığın ortaya çıktığı durumlarda semptom ve belirtilerin tedavisiyle birlikte arka planda bozulan fonksiyonların dengelenmesi ve düzenlenmesi hedefiyle gerçekleştirilir.

Fonksiyonel Tıp Nasıl Yapılır?

Fonksiyonel tıp uygulamasının temeli, hastanın tıbbi geçmişinin detaylı bir şekilde değerlendirilmesidir. Hastalığa neden olması olası faktörler detaylı tahliller yapılarak incelenir. Hastanın şikayetleri hakkında bilgi alınır. Böylece hastalığı tetikleyen toksinler, stres, yetersiz beslenme, alerjenler ve vücut mikrobiyatası hakkında detaylı bilgiye sahip olunur.

Toplanan tüm verilerin analiz edilmesinin ardından kişi özelinde sağlıklı yaşam planı hazırlanır. Hazırlanan tedavi planının temelinde yaşam tarzı ve beslenme değişiklikleri bulunur. Yeterli ve dengeli beslenme alışkanlıkları ile yaşam tarzı değişiklikleri yapılarak kişinin yaşadığı sıkıntılarla ilgili sorumlulukları üstlenmesi sağlanır. Fonksiyonel tıp yaklaşımına ilişkin tedavide gıdaların kişi üzerindeki etkileri eliminasyon diyeti uygulanarak belirlenir. Yapılan eliminasyon diyeti sonucunda kişiye uygun bir beslenme programı çıkarılmasının yanı sıra egzersiz ve besin destek önerileri ile tıp tedavisi en uygun şekilde desteklenir.

Neden Fonksiyonel Tıp?

İnsan vücudu gibi her bireyin deneyimleri, genetik yapısı, maruz kaldığı çevresel etkenler, beslenme ve yaşam tarzı alışkanlıkları benzersizdir. Buna bağlı olarak her bireyin sağlık konusundaki endişelerinin anlaşılması, sağlık sorunlarının tedavi edilmesi için kapsamlı testler ve iyileşmeyi sağlayacak benzersiz bir yol haritasını temel alan kişiselleştirilmiş bir araştırmaya gereksinimi vardır. Fonksiyonel bütünleyici tıp da tam olarak bunu sunar.

Fonksiyonel tıbbın temel amacı, aynı sağlık sorunu olan birden fazla hastaya tek bir tedavi protokolü uygulanmasındansa daha kişiselleştirilmiş bir yaklaşım uygulanmasıdır. Fonksiyonel tıp klinisyenleri hasta özelinde neyin doğru olduğunu düşünür, bakımlarını buna göre şekillendirirler. Sağlığı geri kazanmanın ötesinde vücudun sağlıklı olması için ihtiyaç duyduğu unsurlarla nasıl uyumlu bir şekilde yaşayacağını keşfetme imkanı sunarlar.

Hayatının geri kalanında gereksiz ilaçlara ve tıbbi müdahalelere maruz kalmak istemeyen, belirtileri bastırmaktansa sorunların altındaki gerçek nedenleri keşfetmek isteyen, kendi iyileşme süreçlerinde aktif bir şekilde rol almayı tercih eden, sağlıklı hallerinin sürekliliğini ve iyileşme sürecini desteklemek için gereken beslenme ve yaşam tarzı değişikliklerini yapmak için istekli olan kişiler fonksiyonel tıp yaklaşımından faydalanabilirler.

Fonksiyonel tıp, bir sağlık sorununun çözülmesi için altta yatan nedenlerin ve dengesizliklerin ele alınmasına odaklanır. Bunlar arasında genleri değiştiren ve hastalığa neden olabilen diyet, yaşam tarzı ve çevresel etkenler gibi büyük oranda değiştirilebilen unsurlar sayılabilir. Fonksiyonel tıp ve geleneksel tıp yaklaşımı arasındaki en büyük fark, kronik hastalıkların basitçe yönetilebilmesindense tersine çevrilebileceği anlayışıdır.

Fonksiyonel tıp klinisyenleri yaşam tarzı, diyet ve çevresel faktörlerin genetik ve biyoloji ile nasıl etkileşime girerek hastalığa sebep olduğunu anlamak yoluyla kronik hastalığa sebebe dayalı bir yaklaşım benimserler. Bireyin hastalığına neyin sebep olduğunu tespit ve bu sebebi tedavi etmek, ihtiyaç duyulan çözümleri sunarak sağlık durumunun iyileşmesini sağlayan bir durumdur.

Fonksiyonel tıpta uygulanan yöntemler, normal tıp yöntemlerinden farklıdır. Her iki yaklaşımda da bilimsel bilgi ve yöntemlerden faydalanılsa da fonksiyonel tıp, normal tıpta olduğu gibi hastalıkla ilgili bir tanı ortaya koymak gibi bir yöntem uygulamaz. Fonksiyonel tıp kapsamında detaylı araştırmalar yapıldıktan sonra hastalığı tetikleyen neden belirlenir ve bu nedene yönelik bir tedavi planlanır.